Waarom educatie over drinkwater?

Als je Riksta Zwart – directeur/bestuurder van Waterbedrijf Groningen – interviewt, hoef je geen lange vragenlijst te hebben. Zeg de woorden water, educatie en jongeren en stel de vraag waarom? en zij steekt bevlogen van wal.

“Wanneer je kinderen de aardbol toont, zoetwaterbronnen aanwijst en vertelt wat er allemaal bij komt kijken voordat het helder en zuiver uit onze kranen komt, vinden ze het een wonder. Wanneer ze dan ook zien hoe schaars onze waterbronnen zijn, hoe die worden bedreigd en hoeveel water wij dagelijks verbruiken, begrijpen zij echt wel dat we daar verstandig mee om moet gaan. Ik zeg vaak dat water niet duur, maar wel heel kostbaar is. En dat ons eigen gedrag bepaalt of het duur wordt. Niet alleen voor wat betreft het verbruik van drinkwater, maar ook hoe we met de beperkte bronnen daarvoor omgaan. Simpel gezegd: wat we er qua vervuiling niet in stoppen, hoeven we er ook niet uit te halen. Maar dat geldt eigenlijk ook andersom: wat we er qua gebruik niet uithalen, hoeven we er ook niet in te stoppen.’

“Het klinkt misschien ouderwets, maar zo is het wel. In mijn jeugd was er de campagne ‘Wees wijs met water’. Dat is mij altijd bijgebleven. Het is ook heel dankbaar werk om je verhaal aan kinderen te mogen vertellen. Ze zijn super enthousiast en water is een fantastisch onderwerp om veel onderwerpen met elkaar te verbinden. Het gaat immers over gezondheid, natuur, landbouw, industrie, maar ook over verantwoordelijkheid, besparen en je steentje bijdragen. Jongeren zijn zich overigens vaak al veel bewuster van zaken dan wij als oudere generaties. Zij denken na over dingen die wij vanzelfsprekend vinden. En die groep wordt steeds groter. Het vraagt tegenwoordig wel een moderne boodschap. Je moet niet zeggen: “Doe dit en doe dat!” Je moet goed uitleggen waarom en dan vragen: “Wat kun jij doen om mee te helpen?””

“Wat we nu al zien is dat kinderen hun ouders gaan ‘opvoeden’ als het om water gaat. Bijvoorbeeld door korter te douchen. Of de kraan te sluiten tijdens het tandenpoetsen. Maar volwassenen zijn er zelf ook al mee bezig. Wanneer ik ergens over water spreek, of als wij ‘douchecoaches’ (zandlopers van vijf minuten voor tijdens het douchen) uitdelen op de Grote Markt, komen mensen vaak naar je toe en vertellen ze trots hoe zuinig zij met water omgaan. En dat is vaak heel creatief. Niet alleen met regentonnen of het vervangen van stoeptegels door planten, maar bijvoorbeeld ook door het opvangen van douchewater om te gebruiken voor het doorspoelen van het toilet.”

“Ik zou graag met nog veel meer mensen het wonderlijke verhaal over water willen vertellen. Een aantal collega’s treedt nu al regelmatig op als gastdocent, Maar we hebben nog veel meer collega’s die hartstikke trots zijn op wat we doen. Die zou ik ook graag als gastdocenten zien. Ook hebben wij veel collega’s met partners in het onderwijs. Die kunnen allemaal helpen bij de verspreiding van het verhaal. En… ik hoop ook dat iedere keer dat we over water vertellen, we jonge mensen kunnen enthousiasmeren voor ons mooie vak. Als is het er iedere keer maar één!”