RIVM: inname van PFAS moet omlaag, maar het drinkwater is veilig
De aanwezigheid van PFAS in voedsel, bodem, lucht en (drink)water en het effect daarvan op de gezondheid is veel in het nieuws vanwege een recent RIVM-onderzoek. Het RIVM vindt het verantwoord om drinkwater te gebruiken voor consumptie.
De aanwezigheid van PFAS in voedsel, bodem, lucht en (kraan)water en het effect daarvan op de gezondheid is veel in het nieuws vanwege een recent RIVM-onderzoek. Het RIVM vindt het verantwoord om drinkwater te drinken. Wel adviseert het onderzoeksinstituut dat de totale hoeveelheid PFAS die mensen gedurende hun leven binnenkrijgen via voedsel en drinkwater verder omlaag moet.
Het RIVM-onderzoek bevestigt het pleidooi van de drinkwaterbedrijven voor structurele bronbescherming. De drinkwatersector rekent erop dat het ministerie nu doorpakt met een totaalverbod op PFAS in Nederland en Europa. De minister van Infrastructuur & Waterstaat wil komende maanden verder onderzoek laten doen.
Wat zijn PFAS?
PFAS zijn door de mens gemaakte stoffen die onder andere gebruikt worden in toepassingen als textiel, waterafstotende sprays voor kleding of schoenen, voedselverpakkingsmaterialen, smeermiddelen, blusschuim en antiaanbaklagen in pannen. Van een groot aantal PFAS is bekend dat ze schadelijk zijn voor de gezondheid. PFAS komen in het milieu terecht via producten die we gebruiken en door de uitstoot en lozingen van fabrieken. Bekende voorbeelden van PFAS zijn PFOA, PFOS en GenX. Meer informatie over PFAS
Hoe komen PFAS terecht in bronnen voor drinkwater?
Via de lucht en het afvalwater verspreiden PFAS zich naar bodem en oppervlaktewater. Zo komen ze ook in bronnen voor drinkwater terecht. Waterbedrijf Groningen maakt voor de productie van drinkwater grotendeels gebruik van grondwaterbronnen (85% van onze drinkwaterproductie). Daarnaast winnen wij oppervlaktewater uit de Drentsche Aa. PFAS breken slecht af en blijven daardoor bijna oneindig in het milieu aanwezig. Ze worden daarom ook wel ‘forever chemicals’ genoemd.
Zitten er PFAS in het drinkwater uit de kraan?
Ja, met uiterst gevoelige meetmethoden worden hele kleine hoeveelheden PFAS aangetoond in drinkwater uit de kraan. Alle Nederlandse drinkwaterbedrijven voldoen aan de Europese norm voor PFAS in drinkwater. Die norm is in december 2020 nog aangescherpt, met de opdracht om daar in 2026 aan te voldoen. Het RIVM adviseert nu een strengere richtwaarde. Drinkwater gemaakt uit grondwater voldoet over het algemeen wel aan de richtwaarde die het RIVM voorstelt. Drinkwater geproduceerd uit oppervlaktewater voldoet daar niet altijd overal aan. De uitkomsten van dit RIVM rapport zijn wel aanleiding om extra te gaan bemonsteren en onderzoek te doen.
Is het drinkwater nog veilig?
Het RIVM geeft aan dat mensen het water uit de kraan veilig kunnen blijven drinken. De gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS wordt niet overschreden via kraanwater. Deze wordt overschreden door de hoeveelheid PFAS die mensen binnenkrijgen uit voedsel en kraanwater samen. De bijdrage van voedsel is 83-98% en die van drinkwater 2-17%.
Mensen kunnen zelf weinig doen om PFAS in voedsel en drinkwater te vermijden. Dit komt doordat PFAS in veel verschillende voedingsmiddelen voorkomt. Voldoende water drinken en gevarieerde voeding zijn van groot belang om gezond te blijven, zelfs al krijg je er kleine hoeveelheden PFAS mee binnen.
Wat vindt Waterbedrijf Groningen van PFAS?
Waterbedrijf Groningen vindt het belangrijk dat er onderzoek wordt gedaan. Stoffen als PFAS horen niet thuis in het milieu en zeker niet in bronnen voor drinkwater. Omdat PFAS niet of nauwelijks afbreken, is het belangrijk om uitstoot te voorkomen. De Nederlandse drinkwaterbedrijven pleiten al jaren voor meer bescherming van drinkwaterbronnen tegen vervuiling. De drinkwaterbedrijven vragen de minister om met een concreet stappenplan te komen voor een totaalverbod op PFAS.
Lees meer over waterkwaliteit
Het drinkwater in Nederland wordt zeer streng gecontroleerd. De Inspectie Leefomgeving en Transport ziet daarop toe. We controleren dagelijks van de bron tot de kraan bij mensen thuis. Drinkwaterbedrijven nemen hiervoor jaarlijks duizenden monsters.
Situatie in Groningen: is mijn drinkwater veilig?
Ja. Drinkwater van Waterbedrijf Groningen is van uitstekende kwaliteit en voldoet aan zeer strenge kwaliteitseisen. Daar zien we op toe. Uitgangspunt is en blijft voor ons dat het drinkwater uit de kraan voor iedereen veilig en gezond is om te drinken en te gebruiken. Uit recent onderzoek (juni 2021) blijkt dat wij ook voldoen aan de nieuw voorgestelde richtwaarde. Er geen PFAS componenten boven deze richtwaarde aangetroffen in ons drinkwater. Ook het RIVM vindt het verantwoord om drinkwater uit de kraan te drinken.
Komen er PFAS voor in onze bronnen en in het drinkwater in Groningen?
Waterbedrijf Groningen maakt voor de productie van drinkwater grotendeels gebruik van grondwaterbronnen (85% van onze drinkwaterproductie). Daarnaast winnen wij oppervlaktewater uit de Drentsche Aa, een schone beek waar geen afvalwater lozingen (industrie of riool) op plaatsvinden.
In ons oppervlaktewater komen wij slechts zeer lage concentraties PFAS tegen. Deze hoeveelheid is minimaal en valt binnen de Europese norm voor PFAS in drinkwater. Bovendien wordt het spoortje PFAS dat we aantreffen ook nog eens verdund met ons grondwater, waar wij in recente metingen geen PFAS hebben aangetroffen.
Meten wij op de aanwezigheid van PFAS in het drinkwater?
Ja. Laboratorium WLN houdt voor onze vijf productielocaties bij welke stoffen er in het drinkwater zitten. Dagelijks vinden er controles plaats, van bron tot tap. In juni 2021 voerden wij onderzoek uit naar de aanwezigheid van PFAS in ons drinkwater. Hieruit bleek dat er geen PFAS componenten boven de nieuw voorgestelde richtwaarde zijn gevonden in ons drinkwater.