Navigatie overslaan

Deze website maakt gebruik van cookies. Klik hier voor meer informatie.

Onze klantenservice is vanmiddag gesloten. Misschien vind je het antwoord op je vraag via de veelgestelde vragen. Via onze Zelf Regelen omgeving kun je zelf eenvoudig een wijziging aan ons doorgeven. Heb je een andere vraag? Dan kun je morgenvroeg terugbellen tussen 08:30 en 12:30. Dankjewel!

IJstijd uit de kraan

Nationaal Park Drentsche Aa: een bijzonder natuurgebied met een grondwaterbeschermingsgebied.

Wie benieuwd is hoe het Nationaal Park Drentsche Aa is ontstaan, moet een heel stuk terug in de geschiedenis; naar de laatste drie ijstijden. Tijdens de Elster-ijstijd bedekte landijs waarschijnlijk duizenden jaren grote delen van Noord-Nederland. We kunnen ons er nu moeilijk iets bij voorstellen, maar het interessante is dat dit nog steeds van invloed is op het drinkwater dat in de provincie Groningen uit de kraan stroomt.

Gusta Hofstee, werkzaam bij Waterbedrijf Groningen, weet veel van de geschiedenis van dit gebied. Vooral van het belang dat het nu heeft voor ons drinkwater. Meestal bestudeert ze haar werk op een geografische kaart, maar als je geluk hebt, dan kun je met haar mee op excursie. Dat geluk viel Merel Melief, tekstschrijver bij Waterbedrijf Groningen, ten deel. Een verslag van een bijzondere excursie in het Nationaal Park.

 

Boven op een pingoruïne

De excursie start op een grasveld naast het paviljoen. Aan weerzijden staan doeltjes en er rent een hond achter een bal aan. Tot zover geen uitzonderlijk tafereel, maar dan vertelt Paul van Noort dat we misschien wel op een oude pingoruïne staan. Dat is een overblijfsel van de ijstijd, waar ooit het ijs de aarde naar boven heeft gestuwd en toen vervolgens het ijs smolt een krater heeft achter gelaten.

Gusta vertelt dat we niet alleen op een pingoruïne staan, maar ook tussen twee waterwingebieden in. Met aan de ene kant het oppervlaktewater dat gewonnen wordt uit de Drentsche Aa. Samen met grondwater uit Glimmen wordt dat op drinkwaterlocatie De Punt verwerkt tot drinkwater voor de stad Groningen. Aan de andere kant van de Hondsrug, bij Onnen, wordt grondwater gewonnen dat voor de provincie bestemd is. Samen gaat het om zo’n 24 miljoen kuub drinkwater per jaar (!).

‘Als je vanochtend in de stad Groningen een glaasje water, thee of koffie hebt gedronken met als basis water uit de kraan, dan is er een grote kans dat het water hier zijn oorsprong vindt. In regendruppels die honderd jaar geleden gevallen zijn,’ legt Gusta uit.

Gidsen Gusta Hofstee en Paul van Noort

Drinkwaterputten op wierden

Drinkwaterputten op wierden

Vanaf Appelbergen lopen we verder over zandwegen richting het waterwingebied van Onnen. Het bekende blauwe bordje met drie golfjes markeert het begin. In een rechte lijn steken verschillende putten met groene deksels boven de grond. Gusta vertelt hoe deze putten in 1998 onder water hebben gestaan: ‘Er was toen sprake van enorme wateroverlast, tot in het Groninger Museum aan toe. Dat leverde voor ons ook problemen op, want als de putten én het pompstation onder water staan, dan kunnen wij geen water winnen.’

‘Het gebied werd na ’98 aangewezen als (nood-)waterbergingsgebied. Om te voorkomen dat onze putten dan opnieuw onder water zouden komen, hebben we maatregelen genomen’, legt Gusta uit. ‘Het is dus een overloopgebied geworden, zodat we hoogwater kunnen opvangen. Maar het is niet alleen goed voor droge voeten; er komen hier verschillende functies samen. ‘Boeren gebruiken de grond en het is ook een Natura 2000-gebied, dat onder andere belangrijk is voor veel weidevogels. Om ervoor te zorgen dat er ook tijdens hoogwater nog water gewonnen kan worden, hebben we verschillende putten op ‘wierden’ geplaatst. Een verhoging dus, waardoor ze ook droog blijven bij hoogwater. Daarnaast hebben we rondom locatie Onnen een dijk gebouwd. Dit zodat de locatie vrij blijft van eventueel wateroverlast,’ zegt Gusta.

Om ervoor te zorgen dat alle functies naast elkaar kunnen bestaan, wint Waterbedrijf Groningen het grondwater op zo’n 80 tot 100 meter onder de grond. ‘Zo zorgen we ervoor dat we geen interactie hebben met het wat meer oppervlakkige grondwater,’ zegt Gusta. En hier komt tegelijk ook het belang van de ijstijd weer naar voren: door de druk van het landijs, is hier onder de grond een stevige keileem-laag ontstaan. Daar komt nauwelijks wat doorheen en zorgt er dus voor dat het diepe grondwater beschermd en schoon blijft en dat het twee gescheiden werelden blijven. ‘En door op deze diepte te winnen, blijft het oppervlakkige grondwater goed op peil voor de natuur en de boeren en ondertussen komt er dus schoon en betrouwbaar drinkwater uit de kraan van misschien wel honderden jaren oud.’

Regels in waterwingebied

Het is tijd om terug te lopen. Onderweg worden we bijgepraat over de geschiedenis van dorpjes die we in het landschap zien liggen. Als we even stilstaan wordt aan Gusta de vraag gesteld wat eigenlijk het verschil is tussen een waterwingebied en grondwaterbeschermingsgebied. Gusta: ‘Beide kennen andere regels. Een waterwingebied is een zone van ongeveer 40 meter direct om de winputten, op deze plekken mag er niets anders gebeuren dan drinkwater maken. Dus, niet wonen, niet boeren, niet recreëren, zelfs niet de hond uitlaten. Dit alles om te voorkomen we dat het grondwater rond de putten verontreinigd raakt.

Een grondwaterbeschermingsgebied is een veel grotere zone om het waterwingebied heen. Vanwege de kwetsbaarheid van het gebied, gelden speciale regels, zodat risicovolle activiteiten hier niet plaats kunnen vinden.  Zo mag je niet dieper dan vier meter graven, omdat er dan kans is dat je door een grondlaag boort, waardoor de beschermlaag van het water beschadigt en er interactie kan komen tussen oppervlakte en het diepere grondwater. Ook is het gebruik van bepaalde risicovolle bestrijdingsmiddelen verboden. Wat er wel en niet mag kun je teruglezen op beschermjedrinkwater.nl.’

De regels leveren in de groep nog wat discussie op. Is het echt zo slecht om gif in de tuin te gebruiken? Is azijn bijvoorbeeld niet net zo slecht? Gusta: ‘Dat blijft lastig, het liefst zouden we zien dat er geen bestrijdingsmiddelen gebruikt worden, maar het blijft zoeken. Het belangrijkste punt is: wat niet in het water komt, hoef je er ook niet uit halen. Dat is voor onszelf, maar ook voor toekomstige generaties heel belangrijk, want we weten nu soms nog niet hoe schadelijk sommige stoffen kunnen zijn.’ Zo zorgen we voor betrouwbaar drinkwater voor nu en voor later.

Zou je zelf graag een keer meewandelen? In februari ‘23 wordt de wandeling nog een keer georganiseerd. Hou daarvoor de site van het Nationaal Park de Drentsche Aa in de gaten.

Waterwingebied

Bord dat het begin van het waterwingebied markeert

Veelgestelde vragen

  • In een waterwingebied wordt het grondwater opgepompt om er drinkwater van te maken. Als dat grondwater vervuild raakt, dan heeft dat ook gevolgen voor ons drinkwater. Eén liter gemorste motorolie bijvoorbeeld kan maar liefst een miljoen liter grondwater ongeschikt maken voor drinkwatervoorziening. En dat wil natuurlijk niemand. Daarom zijn er gebieden aangewezen als grondwaterbeschermingsgebied. Er zijn bepaalde regels voor dergelijke gebieden. De bewoners en bedrijven in deze gebieden zijn vaak extra voorzichtig met welke (vloei)stoffen ze in de grond laten lopen. Je herkent deze gebieden aan de blauwe bordjes langs de weg waar waterwingebied of grondwaterbeschermingsgebied op staat.

  • Per dag gebruikt een Groninger 115 liter per dag, terwijl mensen denken dat ze gemiddeld 60 liter gebruiken. In hete dagen kan dit oplopen tot wel 150 liter per dag. Een kwartier de tuin sproeien met schoon drinkwater kost al gauw 100 liter. Als het kan, gebruik het liefst water uit een regenton om de tuin te onderhouden. En stel jezelf de vraag: is het per sé nodig om mijn tuin te sproeien? En zo ja in welke frequentie?

  • Geef je verhuizing aan ons door met einddatum en meterstand via mijn waterbedrijf. Er wordt dan een eindafrekening voor je opgemaakt.

    De nieuwe bewoner die de rekening gaat betalen dient zichzelf in te schrijven via mijn waterbedrijf. Houd daarbij de meterstand en bankgegevens bij de hand. De voormalig betaler/hoofdbewoner wordt dan automatisch uitgeschreven als dit niet al is gebeurd. Wij brengen in deze situatie geen administratiekosten in rekening.

    Bij eventuele vragen kunt u contact opnemen met onze Klantenservice via (050) 3688 688.

  • Water is een primaire levensbehoefte. Iedereen heeft water nodig en dat kunnen en zullen we leveren. Niettemin vragen we onze klanten om bij hitte en droogte om extra bewust om te gaan met watergebruik. Geniet, maar verspil het niet. In het meest noodzakelijke geval, als er extreem veel water gebruikt wordt en het langere tijd droog is, dan kan het waterbedrijf besluiten om de waterdruk te verlagen met als gevolg dat de stroomsnelheid van het water uit de kraan iets vermindert. Daarom ook de oproep om bij hitte en droogte extra zuinig te zijn op het water.